Білім туралы
Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі № 319 Заңы
Ескерту. Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 68-баптан қараңыз.
МАЗМҰНЫ
Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша:
"соғысқа қатысушылар мен cоғыс мүгедектеріне" деген сөздер "Ұлы Отан соғысының
қатысушылары мен мүгедектеріне" деген сөздермен ауыстырылсын;
"Оқу және тәрбие процесін", "оқу және тәрбие процесі", "оқу және тәрбие процесін",
"Оқу және тәрбие процесі", "оқу және тәрбие процесінің" деген сөздер тиісінше "Оқу-
тәрбие процесін", "оқу-тәрбие процесі", "оқу-тәрбие процесін", "Оқу-тәрбие процесі",
"оқу-тәрбие процесінің" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 2011.10.24
№ 487-ІV
(алғашқы
ресми жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "ауыл (село)", "ауылдың (селоның), ауылдық
(селолық)", "ауылдың (селоның)" деген сөздер тиісінше "ауыл", "ауылдың, ауылдық",
"ауылдың" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 03.07.2013
№ 121-V
Конституциялық заңымен
(алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
Осы Заң білім беру саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді, осы саладағы
мемлекеттік саясаттың негізгі принциптерін айқындайды және Қазақстан Республикасы
азаматтарының, сондай-ақ Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдіктердің және
азаматтығы жоқ адамдардың білім алуға конституциялық құқығын қамтамасыз етуге
бағытталған.
1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар
Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) алып тасталды - ҚР 13.11.2015 № 398-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
1-1) адъюнкт – жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске
асыратын шетелдік әскери оқу орындарында білім алып жатқан адам;
2) академия – мамандықтардың бір-екі тобы бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан
кейінгі білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын жоғары оқу орны;
2-1) академиялық оралымдылық – білім алушыларды немесе оқытушы-зерттеушілерді
оқыту немесе зерттеулер жүргізу үшін белгілі бір академиялық кезеңге (семестрге немесе
оқу жылына) өзінің жоғары оқу орнында немесе оқуды жалғастыру үшін басқа жоғары оқу
орнында кредиттер түрінде меңгерген оқу бағдарламаларынан, пәндерден міндетті түрде
қайта сынақ тапсыра отырып, басқа жоғары оқу орнына (ел ішінде немесе шетелге) ауыстыру;
2-2) аккредиттеу органдары – стандарттарды (регламенттерді) әзірлейтін және өздері
әзірлеген стандарттар (регламенттер) негізінде білім беру ұйымдарын аккредиттеуден
өткізетін заңды тұлғалар;
2-3) аккредиттеу стандарттары (регламенттері) – аккредиттеу органының аккредиттеу
рәсіміне қойылатын талаптарды белгілейтін құжаттары;
3) атаулы стипендия - тиісті білім беру бағдарламаларын ойдағыдай меңгерген,
ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысатын, оқу орнының қоғамдық, мәдени және спорттық
өміріне белсене қатысатын неғұрлым қабілетті білім алушыларды көтермелеу үшін жеке
немесе заңды тұлғалар тағайындайтын стипендия;
3-1) әдістемелік кабинет – білім беруді басқару органдарының білім беру процесінің
ұйымдастырушылық-әдістемелік қамсыздандырылуын, нәтижелілігін талдау мен бағалауды,
педагог кадрлардың шығармашылық өсуіне және олардың кәсіптік тұрғыдан өзін-өзі
жетілдіруіне жәрдемдесетін инновациялық педагогикалық тәжірибені жинақтау мен таратуды
қамтамасыз ететін құрылымдық бөлімшесі;
3-2) әскери, арнаулы оқу орындары – Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік
органдарына, Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігіне, Қазақстан
Республикасының прокуратура органдарына және Қазақстан Республикасының Қорғаныс
министрлігіне ведомстволық бағынысты білім беру ұйымдары;
4) бакалавр – жоғары білімнің білім беру бағдарламаларын меңгерген адамдарға
берілетін дәреже;
4-1) бакалавриат – тиісті мамандық бойынша "бакалавр" дәрежесін бере отырып,
кадрлар даярлауға бағытталған жоғары білім, білім беру бағдарламалары;
5) бейін алды даярлық - білім алушының жеке білім беру траекториясының негізгі
орта білім беруді таңдауын мақсатты педагогикалық қолдау;
5-1) бейіндік мектеп – жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламасын
іске асыратын оқу орны;
6) бейінді оқыту - білім алушылардың мүдделерін, бейімділігі мен қабілеттерін
ескере отырып, оқытуды саралау және даралау процесі, білім беру процесін ұйымдастыру;
6-1) бейіні бойынша доктор – Қазақстан Республикасында немесе одан тысқары
жерлерде кәсіптік қызметтің тиісті саласы бойынша докторантураның бағдарламасын
меңгерген және диссертация қорғаған адамдарға берілетін, Қазақстан Республикасының
заңнамасында белгіленген тәртіппен танылған дәреже;
7) "Болашақ" халықаралық стипендиясы — Қазақстан Республикасы
азаматтарының шетелдік жетекші жоғары оқу орындарында күндізгі оқу нысаны бойынша оқуы
немесе Шетелдерде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия санаттарын
айқындайтын жұмыскерлердің шетелдік ұйымдарда тағылымдамадан өтуі үшін Қазақстан
Республикасының Президенті тағайындайтын стипендия;
7-1) біліктілікті арттырудың ваучерлік-модульдік жүйесі – білім беру қызметкеріне
ұйымды, оқытудың мазмұны мен мерзімдерін таңдауға мүмкіндік беретін, мемлекет белгілеген
және белгілі бір ақша сомасымен қамтамасыз етілген, атаулы құжат (ваучер) түрінде
ресімделген жан басына шаққандағы норматив негізінде қаржыландырылатын біліктілікті
арттыру нысаны;
7-2) біліктілікті арттыру институты – үздіксіз білім беру жүйесінде кадрлардың
кәсіптік біліктілігін арттырудың және оларды қайта даярлаудың актуалды білім беру
бағдарламаларын іске асыратын, білім берудегі әдістемелік жұмыстың тиімділігін
қамтамасыз ететін инновациялық процестерді қолдауды жүзеге асыратын білім беру ұйымы;
7-3) біліктілікті беру – нақты мамандық бойынша тиісті кәсіптік қызмет түрінің
шеңберінде жұмысты орындау үшін қажетті жеке қабілеттілік, кәсіптік білім, шеберлік пен
дағдылар жиынтығын растау рәсімі;
7-4) білім алу үшін арнайы жағдайлар – ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар
адамдардың (балалардың) оларсыз жалпы білім беретін оқу және білім беру бағдарламаларын
меңгеруі мүмкін болмайтын, арнайы оқу бағдарламаларын және оқыту әдістерін, техникалық
және өзге де құралдарды, тыныс-тіршілігін, сондай-ақ медициналық, әлеуметтік және өзге
де көрсетілетін қызметтерді қамтитын жағдайлар;
8) білім алушыларды аралық аттестаттау - білім алушылардың бір оқу пәнін оны
зерделеп бітіргеннен кейінгі бір бөлігінің немесе бүкіл көлемінің мазмұнын меңгеру
сапасын бағалау мақсатында жүргізілетін рәсім;
9) білім алушыларды қорытынды аттестаттау - тиісті білім беру деңгейінің
мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында көзделген оқу пәндерінің көлемін олардың
меңгеру дәрежесін айқындау мақсатында жүргізілетін рәсім;
9-1) білім беру – имандылық, зияткерлік, мәдени, тәндік жағынан дамыту және кәсіби
құзыреттілікті қалыптастыру мақсаттарында жүзеге асырылатын тәрбиелеу мен оқытудың
үзіліссіз процесі;
9-2) білім беру бағдарламасы – оқытудың мақсатын, нәтижелері мен мазмұнын, білім
беру процесін ұйымдастыруды және оларды іске асыру тәсілдері мен әдістерін, оқыту
нәтижелерін бағалау өлшемшарттарын қамтитын білім берудің негізгі сипаттамаларының
біртұтас кешені;
10) білім беру гранты - жоғары білім алуға төлеу үшін Қазақстан
Республикасының заңнамасымен белгіленген шарттармен білім алушыға берілетін ақшаның
нысаналы сомасы;
10-1) білім беру кредиті – қаржылық ұйымдар мерзімділік, ақылылық және
қайтарымдылық шарттарымен оқыту ақысын төлеу үшін қарыз алушыға беретін ақша;
11) білім беру қызметі - білім беру субъектілерінің мақсатты, педагогтік
негізделген, дәйекті өзара іс-қимылы барысында жеке адамды оқыту, дамыту және тәрбиелеу
міндеттері шешілетін процесс;
12) білім беру мониторингі - білім беру процестерін жүзеге асырудың жай-күйін және
нәтижелері мен шарттары өзгеруінің серпінін, білім алушылар контингентін, білім беру
ұйымдары желісін, сондай-ақ олардың қызметі жетістіктерінің рейтингілік көрсеткіштерін
жүйелі түрде байқау, талдау, бағалау және болжау;
13) білім беру саласындағы уәкілетті орган - білім беру саласындағы басшылықты
және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы
органы;
14) білім беру сапасын бағалаудың ұлттық жүйесі - білім беру сапасының мемлекеттік
жалпыға міндетті білім беру стандарттарына, жеке адамның, қоғам мен мемлекеттің
қажеттіліктеріне сәйкестігін белгілеудің институционалдық құрылымдары, рәсімдері,
нысандары мен әдістерінің жиынтығы;
15) бiлiм туралы құжаттарды нострификациялау - басқа мемлекеттерде, халықаралық
немесе шетелдік оқу орындарында (олардың филиалдарында) білім алған адамдарға берілген
құжаттардың баламалылығын айқындау мақсатында жүргізілетін рәсім;
16) білім беру ұйымдарын аккредиттеу – білім беру қызметтерінің сапасы туралы
объективті ақпарат беру және оны арттырудың тиімді тетіктерінің бар екенін растау
мақсатында аккредиттеу органының белгіленген аккредиттеу стандарттарына (талаптарына)
сәйкестігін тану рәсімі;
17) білім беру ұйымдарын мемлекеттік аттестаттау - білім беру ұйымдары көрсететін
білім беру қызметтерінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарт талаптарына сәйкестігін
бақылау мақсатымен жүргізілетін рәсім;
17-1) жоғары оқу орнының ерекше мәртебесі – Қазақстан Республикасының заңнамасында
көзделген, білім беру мазмұнын өзі дербес айқындау және білім беру қызметін ұйымдастыру
құқығын беретін білім беру ұйымы жұмыс істеуінің ерекше режимі;
18) гимназия – білім алушылардың бейімділігі мен қабілеттеріне сәйкес қоғамдық-
гуманитарлық және өзге де оқыту бағыттары бойынша кең ауқымда және тереңдете білім
беруді қамтамасыз ететін бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білімнің жалпы білім
беретін оқу бағдарламаларын және қосымша білімнің білім беру бағдарламаларын іске
асыратын оқу орны;
18-1) ғылыми-әдістемелік жұмыс – ғылым жетістіктері мен озық педагогикалық
тәжірибеге негізделген және үздіксіз білім беру жүйесінің жұмыс істеуін және оны
дамытуды жетілдіруге бағытталған қызмет түрі;
18-2) ғылым кандидаты, ғылым докторы – ізденушілердің диссертациялар қорғауы
негізінде берілген ғылыми дәрежелер;
18-3) докторант – докторантурада білім алатын адам;
18-4) докторантура – білім беру бағдарламалары философия докторы (PhD), бейіні
бойынша доктор дәрежесін бере отырып, ғылыми, педагогтік және (немесе) кәсіптік қызмет
үшін кадрлар даярлауға бағытталған жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру;
19) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
19-1) дуальды оқыту – кәсіпорынның, оқу орнының және білім алушының
жауапкершіліктері тең болған кезде білім беру ұйымындағы оқытуды кәсіпорында білім
алушыларға жұмыс орындарын бере отырып және өтемақы төлемін төлей отырып оқыту мен
практиканың міндетті кезеңдерімен ұштастыратын кадрлар даярлау нысаны;
20) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
21) жалпы білім беретін мектеп – бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білімнің
жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, сондай-ақ білім алушылар мен тәрбиеленушілерге
қосымша білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;
21-1) жоғары колледж – техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің
интеграцияланған модульдік білім беру бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;
21-2) зерттеу университеті – Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен, бес жылға
арналған даму бағдарламасын және даярлық (мамандықтар) бағыттарының кең спектрі бойынша
жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің өз бетінше әзірленген білім беру
бағдарламаларын іске асыратын, жаңа білімді жинақтау мен трансферттеу үшін іргелі және
қолданбалы ғылыми зерттеу нәтижелерін пайдаланатын жоғары оқу орны;
21-3) ерекше білім беруге қажеттілігі бар адамдар (балалар) – денсаулығына
байланысты білім алуда ұдайы немесе уақытша қиындық көріп жүрген, арнайы, жалпы білім
беретін оқу бағдарламалары мен қосымша білімнің білім беру бағдарламаларын қажет ететін
адамдар;
21-4) инклюзивті білім беру – ерекше білім беру қажеттіліктері мен жеке-дара
мүмкіндіктерін ескере отырып, барлық білім алушылардың білім алуына тең қолжетімділікті
қамтамасыз ететін процесс;
22) инновациялық - білім беру консорциумы - жоғары оқу орындары, ғылыми ұйымдар
мен өндіріс саласында жұмыс істейтін басқа да заңды тұлғалар іргелі, қолданбалы ғылыми
зерттеулер мен технологиялық инновациялар негізінде жоғары білікті мамандар даярлау үшін
зияткерлік, қаржылық және өзге де ресурстарды біріктіретін, бірлескен қызмет туралы шарт
негізіндегі ерікті тең құқықты бірлестік;
23) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
24) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
25) институт – жоғары білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске
асыратын жоғары оқу орны;
26) институционалдық аккредиттеу – білім беру ұйымы сапасының мәлімделген
мәртебесіне және аккредиттеу органының белгілеген стандарттарына сәйкестігін аккредиттеу
органының бағалау процесі;
26-1) интеграцияланған білім беру бағдарламалары – білім беру бағдарламаларының
тиісті мазмұнды аспектілерін біріктіру негізінде әзірленген білім беретін оқу
бағдарламалары;
27) интернаттық ұйымдар — тұратын орын беріле отырып, белгілі бір санаттағы
адамдардың білім алу құқықтарына мемлекеттік кепілдіктерді қамтамасыз ететін білім беру
ұйымдары;
28) интернатура – клиникалық практикаға рұқсат алу үшін білім алушыларды базалық
жоғары медициналық білім беру шеңберінде клиникалық мамандықтар бойынша даярлау нысаны;
28-1) кадет – әскери, арнаулы оқу орнында техникалық және кәсіптік немесе орта
білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша білім алып жатқан адам;
28-2) кәмелетке толмағандарды бейiмдеу орталықтары – ата-анасын немесе басқа да
заңды өкiлдерiн анықтау үшiн үш жастан он сегiз жасқа дейiнгi қадағалаусыз және панасыз
қалған балаларды, уақтылы орналастырылуы мүмкiн болмаған жағдайда ата-анасының немесе
оларды алмастыратын адамдардың қамқорлығынсыз қалған балаларды, қорғаншылық және
қамқоршылық органы балалардың өмiрiне немесе денсаулығына тiкелей қатер төнген кезде
ата-анасынан (олардың бiреуiнен) немесе қамқорлыққа алған басқа адамдардан алып қойған
балаларды, арнаулы бiлiм беру ұйымдарына жiберiлетiн балаларды, сондай-ақ әлеуметтiк
бейiмсiздiкке және әлеуметтiк депривацияға әкеп соққан қатыгездiкпен қарау салдарынан
өмiрлiк қиын жағдайда жүрген балаларды қабылдауды және уақытша бағып-ұстауды қамтамасыз
ететiн, бiлiм беру органдарының қарамағындағы ұйым;
29) кәсіптік бағдар - білім алушының кәсіптік қызығушылықтарына, жеке қабілеттері
мен психикалық-физиологиялық ерекшеліктеріне сәйкес білім беру және кәсіптік
мүмкіндіктер саласында, мамандық пен оқитын орнын еркін және саналы таңдау құқықтарын
іске асыруына ақпараттар мен консультациялық көмек беру;
29-1) кәсіптік білім – білім алушылардың белгілі бір салада кәсіптік қызметті
жүргізуіне және (немесе) нақты кәсіп немесе мамандық бойынша жұмысты орындауына
мүмкіндік беретін білімдерді, машықтарды, дағдыларды және құзыреттерді алуына
бағытталған білім беру түрі;
29-2) кәсіптік даярлау – техникалық және кәсіптік білім беру жүйесінің білікті
жұмысшы кадрлар мен орта буын мамандарын даярлау бойынша қысқартылған мерзіммен оқытатын
білім беру бағдарламаларын іске асыруды көздейтін бөлігі;
30) кәсіптік даярлықты бағалау – техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі
білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары түлегінің
біліктілік (қабілеті) деңгейінің тиісті кәсіптік қызмет түрі шеңберінде жұмысты
орындауға сәйкестігі дәрежесін айқындау;
30-1) кәсіптік практика – болашақ кәсіптік қызметпен байланысты белгілі бір жұмыс
түрлерін орындау процесінде теориялық білімдерді, дағдыларды бекітуге, практикалық
машықтар мен құзыреттерді иемденуге және дамытуға бағытталған оқу қызметінің түрі;
31) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
32) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
33) кешенді тестілеу - ақпараттық-коммуникациялық технологиялар қолданылып,
бірнеше оқу пәндері бойынша бір мезгілде өткізілетін емтихан нысаны;
34) клиникалық база - жоғары оқу орнының немесе денсаулық сақтау ұйымының
жергілікті денсаулық сақтау ұйымдарының базасында жұмыс істейтін, материалдық-техникалық
базасының жоғары деңгейі болатын, ұйымдық-әдістемелік, оқу, емдеу-диагностикалық және
ғылыми-зерттеу жұмысының қазіргі заманғы әдістері негізінде дәрігерлерді, ғылыми
кадрларды даярлауды және қайта даярлауды жүзеге асыратын және медициналық көмектің
барлық түрлерін көрсететін клиникасы;
35) колледж – жалпы орта және техникалық пен кәсіптік білімнің немесе орта
білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;
35-1) кооперативтік оқыту – мемлекеттің, жұмыс берушілердің және оқу орындарының
корпоративтік жауапкершілігіне негізделген, кадрларды кәсіптік даярлауды ұйымдастыру
нысандарының бірі;
36) кредиттік оқыту технологиясы - білім алушының және оқытушының оқу жұмысының
көлемін өлшеудің сәйкестендірілген бірлігі ретінде кредитті пайдалана отырып, білім
алушылардың пәндерді оқып зерделеу дәйектілігін таңдауы және дербес жоспарлауы
негізіндегі оқыту;
36-1) курсант – әскери, арнаулы оқу орнында жоғары білімнің білім беру
бағдарламалары бойынша білім алып жатқан адам;
37) қабылдау квотасы – техникалық және кәсiптiк, орта бiлiмнен кейiнгi және жоғары
бiлiмнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын бiлiм беру ұйымдарына қабылдау үшiн
бөлiнетiн мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысы, оның iшiнде бiлiм беру гранттары көлемiнiң
шектi саны;
37-1) Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының "Өркен" білім беру
гранты (бұдан әрі – "Өркен" гранты) – "Назарбаев Зияткерлік мектептері" дербес білім
беру ұйымында дарынды балалардың оқуына ақы төлеу үшін Қазақстан Республикасының Тұңғыш
Президенті тағайындайтын грант;
37-2) қауымдастырылған профессор (доцент), профессор – білім беру саласындағы
уәкілетті орган беретiн ғылыми атақтар;
38) қашықтықтан білім беру технологиясы - білім алушы мен педагог қызметкердің
жанама (алыстан) немесе толық емес жанама өзара іс-қимылы кезінде ақпараттық-
коммуникациялық технологияларды және телекоммуникациялық құралдарды қолдана отырып
жүзеге асырылатын оқыту;
38-1) қолданбалы бакалавриат – білім беру бағдарламалары "қолданбалы бакалавр"
біліктілігін бере отырып, кадрлар даярлауға бағытталған орта білімнен кейінгі білім;
38-2) қолданбалы бакалавр – орта білімнен кейінгі білімнің білім беру
бағдарламаларын меңгерген адамдарға берілетін біліктілік;
38-3) қосымша бiлiм беретiн мектептен тыс ұйым – бiлiм алушылар мен
тәрбиеленушiлерге қосымша білімнің білім беру бағдарламаларын iске асыратын оқу-тәрбие
ұйымы;
39) қосымша білім беру – білім алушылардың, тәрбиеленушілер мен мамандардың жан-
жақты қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында жүзеге асырылатын тәрбиелеу, оқыту
процесі;
40) лицей – білім алушылардың бейімділігі мен қабілеттеріне сәйкес оларға кең
ауқымда және тереңдете жаратылыстанушылық-математикалық білім беруді қамтамасыз ететін
негізгі орта және жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын және
қосымша білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;
41) магистр – магистратураның білім беру бағдарламаларын меңгерген адамдарға
берілетін дәреже;
41-1) магистрант – магистратурада білім алатын адам;
41-2) магистратура – білім беру бағдарламалары тиісті мамандық бойынша "магистр"
дәрежесін бере отырып, кадрлар даярлауға бағытталған жоғары оқу орнынан кейінгі білім
беру;
41-3) маман – адамдарға жоғары білімнің білім беру бағдарламасын меңгергеннен
кейін берілетін біліктілік;
42) мамандандырылған аккредиттеу - білім беру ұйымы іске асыратын жекелеген білім
беру бағдарламаларының сапасын бағалау;
43) алып тасталды - ҚР 2011.10.24 № 487-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
44) мемлекеттік атаулы стипендия - Қазақстан Республикасының Президенті және
(немесе) Қазақстан Республикасының Үкіметі тағайындайтын стипендия;
45) мемлекеттік білім беру тапсырысы - мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту жөнінде,
экономиканың қажеттілігін қамтамасыз ету, білікті жұмыс күші мен қоғамның зияткерлік
әлеуетін молықтыру үшін білікті қызметкерлер мен мамандарды даярлау, біліктілігін
арттыру және қайта даярлау жөнінде, сондай-ақ білім беру жүйесін оқу-әдістемелік
қамтамасыз ету жөнінде мемлекет қаржыландыратын қызмет көрсетулер көлемі;
РҚАО-ның ескертпесі!
45-1) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 09.04.2016
№ 501-V
Заңымен
(01.01.2017 бастап
қолданысқа
енгізіледі).
45-1) мемлекеттік бітіру емтиханы – білім алушылардың жалпы орта білім беру курсын
бітіргенін куәландыратын мемлекеттік үлгідегі құжатты алуы үшін қажетті талап болып
табылатын, жалпы орта білім беру ұйымдарында оларды қорытынды аттестаттау нысандарының
бірі;
46) оқу бағдарламасы – әрбір оқу пәні (сабақ) бойынша меңгерілуге тиісті білімнің,
шеберліктің, дағдылар мен біліктіліктің мазмұны мен көлемін айқындайтын бағдарлама;
47) оқу жоспары – тиісті білім беру деңгейінде білім алушылардың оқу пәндерінің,
сабақтарының (модульдерінің), практикаларының, өзге де оқу қызметі түрлерінің тізбесін,
бірізділігін, көлемін (еңбекті қажетсінуін) және бақылау нысандарын регламенттейтін
құжат;
48) оқу-клиникалық орталығы - медициналық жоғары оқу орнының қазіргі заманғы
аппаратурамен, фантомдармен және муляждармен жабдықталған және білім алушылардың және
(немесе) медицина қызметкерлерінің практикалық (клиникалық) машықтарды меңгеруіне және
оларды бақылауға арналған құрылымдық бөлімшесі;
48-1) оқыту – білім алушылар мен тәрбиеленушілердің білімдерді, машықтарды,
дағдыларды және құзыреттерді иелену, қабілеттерді дамыту, білімдерін күнделікті өмірде
қолдану тәжірибесін иелену және бүкіл өмір бойы білім алуға ынталануын қалыптастыру
жөніндегі қызметін ұйымдастырудың мақсатты бағытталған процесі;
48-2) оқыту-сауықтыру білім беру ұйымы – балаларға және оқушы жастарға тәрбие,
білім беру, оларды сауықтыру, демалдыру жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын заңды
тұлға;
49) орта білім - азаматтардың Қазақстан Республикасының Конституциясымен кепілдік
берілген, білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес бастауыш,
негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын
меңгеруі нәтижесінде алатын білімі;
49-1) "Орта білім беретін үздік ұйым" гранты – облыстың, республикалық маңызы бар
қаланың және астананың жергілікті атқарушы органдары мемлекеттік орта білім беру
ұйымдарына рейтингілік көрсеткіштері негізінде конкурс қорытындылары бойынша жыл сайын
бөлетін ақша;
49-2) орта білім беру ұйымы – бастауыш, негiзгi орта, жалпы орта бiлiмнің жалпы
бiлiм беретін оқу бағдарламаларын, мамандандырылған жалпы білім беретін және арнайы оқу
бағдарламаларын iске асыратын бiлiм беру ұйымы;
50) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
51) резидентура - клиникалық мамандықтар бойынша жоғары оқу орнынан кейінгі
тереңдетілген медициналық білім алу нысаны;
51-1) резидентура тыңдаушысы – клиникалық мамандықтар бойынша жоғары оқу орнынан
кейінгі тереңдетілген медициналық білімнің білім беру бағдарламаларын меңгеретін маман;
52) рухани (діни) білім беру ұйымдары - дін қызметшілерін даярлаудың білім беру
бағдарламаларын іске асыратын оқу орындары;
53) стипендия - білім алушыларға олардың тамағына, күнелтуіне және оқу әдебиетін
сатыға алуына жұмсалатын шығындарды ішінара жабу үшін берілетін ақша сомасы;
53-1) студент – техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары
білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымында оқитын адам;
53-2) сынып жетекшілігі – педагог жұмыскерге сыныпта білім алушылардың қызметін
оқу-тәрбие процесі шеңберінде үйлестіру бойынша жүктелетін функция;
53-3) техникалық және кәсіптік білім беру – білікті жұмысшы кадрлар мен орта буын
мамандарын даярлауға бағытталған білім беру;
53-4) тыңдаушы – білім беру ұйымында қосымша білімнің және дайындық бөлімінің
білім беру бағдарламалары бойынша білім алып жатқан адам;
53-5) тiрек мектеп (ресурс орталығы) – шағын жинақталған мектеп оқушыларының
сапалы бiлiм алуға қолжетiмдiлiгiн қамтамасыз ету мақсатында білім алушылардың қысқа
мерзiмдi сессиялық сабақтарын, аралық және қорытынды аттестатталуын өткiзу үшiн
базасында таяу маңдағы шағын жинақталған мектептердiң бiлiм беру ресурстары шоғырланатын
орта бiлiм беру ұйымы;
54) университет – мамандықтардың үш және одан да көп тобы бойынша жоғары білім
берудің, магистратураның және докторантураның білім беретін оқу бағдарламаларын іске
асыратын, іргелі және қолданбалы зерттеулерді жүзеге асыратын, ғылыми және әдістемелік
орталық болып табылатын жоғары оқу орны;
55) училище – мәдениет пен өнер саласында негізгі орта, жалпы орта, техникалық
және кәсіптік немесе орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске
асыратын оқу орны;
РҚАО-ның ескертпесі!
56) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 09.04.2016
№ 501-V
Заңымен (01.01.2017
бастап
қолданысқа
енгізіледі).
56) ұлттық бiрыңғай тест – орта бiлiмнен кейiнгi немесе жоғары бiлiмнің бiлiм беру
бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына түсу емтихандарымен бiрiктiрiлетiн,
жалпы орта бiлiм беру ұйымдарында бiлiм алушыларды қорытынды аттестаттау нысандарының
бiрi;
56-1) ұлттық жоғары оқу орны – елдің жетекші ғылыми және әдістемелік орталығы
болып табылатын, ерекше мәртебесі бар жоғары оқу орны;
56-2) ұлттық зерттеу университеті – ерекше мәртебесі және Қазақстан
Республикасының Үкіметі бекіткен, бес жылға арналған даму бағдарламасы бар, даярлық
(мамандықтар) бағыттарының кең спектрі бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі
білімнің өз бетінше әзірленген білім беру бағдарламаларын іске асыратын, жаңа білімді
жинақтау мен трансферттеу үшін іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеу нәтижелерін
пайдаланатын жоғары оқу орны;
57) философия докторы (РhD) – Қазақстан Республикасында немесе одан тысқары
жерлерде ғылыми-педагогикалық бағыт бойынша докторантураның бағдарламасын меңгерген және
диссертация қорғаған адамдарға берілетін, Қазақстан Республикасының заңнамасында
белгіленген тәртіппен танылған дәреже;
57-1) халықаралық мектеп – дербес әзірленген интеграцияланған білім беру
бағдарламаларын іске асыратын, Халықаралық Бакалавриат Ұйымында авторизациялаудан немесе
халықаралық институционалдық аккредиттеуден өткен оқу орны;
58) шағын жинақты мектеп - білім алушылар контингенті шағын, сынып-жинақтары
біріктірілген және оқу сабақтарын ұйымдастырудың өзіндік нысаны бар жалпы білім беретін
мектеп;
59) эксперименттік алаң – жаңа педагогикалық технологиялар мен білім берудің жаңа
мазмұнын сынақтан өткізуге арналған эксперимент режимінде білім беру бағдарламаларын
іске асыратын білім беру ұйымы;
60) экстернат – білім алушы сабаққа үнемі қатыспай-ақ тиісті білім беру
бағдарламасының оқу пәндерін өз бетімен оқитын оқыту нысандарының бірі;
61) элиталық білім - дарынды адамдарға арналған мамандандырылған білім беру
ұйымдарында іске асырылатын мамандандырылған жалпы білім беретін оқу және білім беру
бағдарламалары бойынша алынатын білім.
Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.10.24
№ 487-ІV
(алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.01.09
№
535-IV
(алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі), 2012.07.10
N 36-V
(алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн
өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.02.2014
№ 175-V
(алғашқы ресми жарияланған күнінен
кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.07.2015
№ 337-V
(алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
13.11.2015
№ 398-V
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015
№ 419-V
(01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі);
09.04.2016
№ 501-V
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
